Movementu Kousa Promé (MKP)
Naam
Movementu Kousa Promé betekent “Beweging Eerst de Zaak”. Het is een kleine partij opgericht in 2015 door voormalig minister René Rosalia (ex-Pueblo Soberano). Sindsdien heeft MKP aan alle verkiezingen deelgenomen, maar nog geen zetel behaald. In 2021 behaalde MKP 2,89% van de stemmen, onder de kiesdrempel voor een zetel.
Standpunten en programma
MKP profileert zich met thema’s als goed bestuur, eerlijkheid en culturele waarden. De partij richt zich sterk op transparantie en integriteit in de politiek. Zo wil MKP dat politici die opzettelijk liegen strafrechtelijk kunnen worden vervolgd – een opvallend voorstel om de geloofwaardigheid van het bestuur te vergroten. Verder benadrukt de partij bewustwording van de kiezer (“un pueblo konsiente”) en het betrekken van jongeren bij de toekomst van Curaçao. Concrete sociaal-economische plannen zijn minder prominent, maar de achtergrond van Rosalia (als ex-minister van Onderwijs en cultuuractivist) doet vermoeden dat MKP ook investeringen in educatie en lokale cultuur belangrijk vindt.
Links/rechts positie
MKP heeft een centrum-linkse signatuur (ongeveer 3/10). De nadruk op sociale rechtvaardigheid en anti-corruptie maatregelen plaatst de partij links van het midden, hoewel specifieke economische standpunten beperkt bekend zijn. De partij is eerder populistisch-progressief in haar roep om politieke vernieuwing dan ideologisch radicaal.
Opvallende voorstellen
Het meest in het oog springende idee is het strafbaar stellen van politieke leugens. Daarnaast pleit MKP voor hervormingen die verkiezingen eerlijker en transparanter moeten maken. Deze focus op integriteit onderscheidt hen van andere partijen.
Achtergrond en prestaties
René Rosalia (partijstichter) was in 2010 kort minister voor PS, maar vertrok na een conflict. Zijn MKP heeft sindsdien vier keer de verkiezingsstrijd aangebonden, nu onder leiding van zijn dochter Giselle Rosalia om de nieuwe generatie een kans te geven. Ondanks gestage deelname wist MKP nog geen Statenzetel te veroveren, maar de partij hoopt dat de combinatie van jonge leiding en vasthoudendheid ditmaal tot een doorbraak leidt.
Un Kambio pa Kòrsou (UKPK)
Naam
Un Kambio pa Kòrsou betekent “Een Verandering voor Curaçao”. Deze partij is een nieuwkomer die voor het eerst meedeed in 2021 onder leiding van Raichel Sintjacoba.
Standpunten en programma
UKPK is opgericht met het centrale thema verandering. De partij wil breken met de gevestigde politieke cultuur en een nieuw bestuur introduceren dat dichter bij de burger staat. Speerpunten zijn onder meer het bestrijden van corruptie en cliëntelisme, efficiënter overheidsbeleid en economische hervormingen om stagnatie tegen te gaan. Omdat UKPK zich presenteert als pragmatisch en toekomstgericht, zijn concrete programmapunten vooral gericht op verbetering van bestuur (meer transparantie, minder bureaucratie) en het stimuleren van ondernemerschap en innovatie.
Links-rechts positie
Ideologisch bevindt UKPK zich in het politieke midden (ca. 5/10). De partij combineert sociaal-progressieve ideeën over governance (participatie, eerlijkheid) met gematigd economische standpunten. UKPK is niet uitgesproken links of rechts, maar eerder een centristische vernieuwingsbeweging die brede steun wil aanspreken.
Opvallende voorstellen
UKPK’s naam zegt het al – de roep om “kambio” (verandering) is hun kernboodschap. Opvallende voorstellen zijn bijvoorbeeld het instellen van strengere integriteitsregels en vernieuwende economische plannen om Curaçao uit de crisis te halen (zoals investeringen in duurzame energie en toerisme, volgens partijuitingen). Specifieke opvallende punten uit een partijprogramma zijn niet openbaar bekend, mede omdat UKPK – vergelijkbaar met andere partijen – moeite had om tijdig een uitgebreid programma te publiceren. In februari 2025 werd bekend dat UKPK en KEM hun krachten hebben gebundeld, om als één lijst sterker voor de dag te komen.
Achtergrond en prestaties
In de Statenverkiezingen van 2021 behaalde UKPK 4,67% van de stemmen – net niet genoeg voor een zetel, maar een opvallend resultaat voor een debuterende partij. Voor 2025 heeft UKPK zich samengevoegd met de sociaaldemocratische partij KEM. Deze fusie suggereert dat hun visies compatibel zijn en moet versnippering van vernieuwingsgezinde stemmen voorkomen. UKPK’s bijna-zetel in 2021 toont aan dat er een aanzienlijke groep kiezers is die oren heeft naar politieke verandering; de partij (nu in alliantie) hoopt deze aanhang te verzilveren in 2025.
Mihó Kòrsou
Naam
Mihó Kòrsou betekent “Beter Curaçao”. Het is een nieuwe politieke beweging die eind 2024 is opgericht door ondernemer Gilbert “Gil” Ricardo . Ricardo, mede-eigenaar van een nieuw hotel in Willemstad, trad hiermee voor het eerst toe tot de actieve politiek, met de belofte het eiland beter te besturen.
Standpunten en programma
Als partij van een ondernemer legt Mihó Kòrsou nadruk op economische groei, ontwikkeling en pragmatische oplossingen. Een van de meest opvallende punten uit hun plannen is het heropenen van Campo Alegre, het voormalige openluchtbordeel, om zo gereguleerd sekswerk en gerelateerde economie nieuw leven in te blazen. Volgens Mihó Kòrsou kan dit zowel werkgelegenheid scheppen als illegale prostitutie terugdringen. Verder wil de partij het investeringsklimaat verbeteren en grote projecten realiseren – Gilbert Ricardo heeft zelf jaren gestreden voor de ontwikkeling van het Rif-gebied in Otrobanda en die ervaring vertaalt zich in zijn politieke agenda. Mihó Kòrsou pleit voor minder bureaucratie, meer publiek-private samenwerking en het aantrekken van buitenlandse investeerders, met behoud van Curaçaose belangen.
Links/rechts positie
Mihó Kòrsou kan worden getypeerd als centrumrechts pragmatisch (circa 6/10). De focus op ondernemerschap, toerisme en economisch liberaliseren duidt op een rechtse economische inslag, terwijl het voorstel over Campo Alegre aantoont dat de partij sociaal gezien vrij liberale, niet-conservatieve ideeën heeft. De partij profileert zich als zakelijk en resultaatsgericht, met minder nadruk op traditionele ideologie.
Opvallende voorstellen
Het direct heropenen van Campo Alegre is een voorstel dat veel aandacht trok. Daarnaast belooft Mihó Kòrsou een “schoon schip” in overheidsprojecten: snellere besluitvorming over vastgelopen projecten (zoals de herontwikkeling van het vervallen Plaza Hotel en verbetering van infrastructuur in Punda en Otrobanda). Ook wil de partij versnelde vergunningtrajecten voor investeerders en een intensiever onderhoud van toeristische trekpleisters. Deze praktische insteek is kenmerkend voor Mihó Kòrsou.
Achtergrond en prestaties
Mihó Kòrsou deed in 2025 voor het eerst mee en wist in de voorverkiezingen ruim voldoende steun te vergaren (1.522 stemmen, boven de 848 vereist). Gilbert Ricardo’s reputatie als succesvol zakenman gaf de partij bekendheid nog vóór ze een volledig programma presenteerde (dat was eind februari 2025 nog niet openbaar). Als nieuwkomer zonder historische ballast presenteert Mihó Kòrsou zich als frisse optie voor kiezers die economische vooruitgang boven ideologie stellen.
Partido Alternativo Real (PAR)
Naam
Partido Alternativo Real (PAR) is een gevestigde partij op Curaçao. PAR ontstond in de late jaren 1990 als fusie van oudere partijen en was jarenlang een dominante kracht in de lokale politiek. In het Nederlands staat de naam voor "Reële Alternatieve Partij".
Standpunten en programma
PAR is ideologisch gematigd en bestuurlijk gericht. De partij staat bekend om haar pro-Nederlandse oriëntatie binnen het Koninkrijk en benadrukt financiële degelijkheid, goed bestuur en economische ontwikkeling. In haar programma voor 2025 (als enige partij tijdig online gepubliceerd in twee talen) zet PAR in op voortzetting van hervormingen: sanering van overheidsfinanciën, het aantrekken van duurzame investeringen en versterking van onderwijs. PAR streeft naar een diversere economie (minder afhankelijk van de olieraffinaderij) door stimulering van toerisme, logistiek en technologie. Tegelijk hecht de partij waarde aan sociale vangnetten, zij het binnen een verantwoord begrotingsbeleid. PAR presenteert zichzelf vaak als de partij van stabiliteit en continuïteit na woelige politieke jaren.
Links/rechts positie
PAR positioneert zich centrumrechts (ongeveer 6 à 7/10). Economisch liberaal geïnspireerde punten – zoals privatisering van overheidsbedrijven, het stimuleren van ondernemersklimaat en streng begrotingsbeleid – plaatsen PAR rechts van het midden. Tegelijk heeft PAR sociaal gematigde standpunten en omarmt het progressieve ideeën zoals transparantie en integriteit, waardoor het geen harde rechtse koers heeft maar eerder centrumrechts liberaal is.
Opvallende voorstellen
In het PAR-verkiezingsprogramma 2025 staan een paar opvallende zaken. Zo wil PAR een Investeringsfonds oprichten in samenwerking met Nederland om infrastructuur en innovatie te financieren. Ook bepleit de partij verlaging van de winstbelasting om bedrijven aan te trekken, gecombineerd met strengere prestaties voor overheidsbedrijven (denk aan efficiëntere stroomvoorziening via Aqualectra). Op bestuurlijk vlak wil PAR een versterking van de ombudsman en transparante benoemingen in staatsorganen. Deze voorstellen benadrukken zowel economische groei als goed bestuur, geheel in lijn met PAR's profiel.
Achtergrond en prestaties
PAR leverde verschillende premiers, waaronder Eugene Rhuggenaath (2017-2021). In de vorige verkiezing leed PAR echter verlies (van 6 naar 4 zetels), mede door publieke ontevredenheid over bezuinigingen en hervormingen onder Nederlands toezicht. Desondanks bleef PAR in de oppositie een constructieve toon voeren. Historisch is PAR geworteld in de oude Antilliaanse politiek en staat het bekend als voortzetting van de traditie van partijen als de AVP/PPK. De partijkleur is geel en de aanhang bestaat vaak uit middenklassestemmen die stabiliteit verkiezen. In 2025 probeert PAR verloren terrein terug te winnen door zichzelf neer te zetten als de betrouwbare keuze die Curaçao door economische uitdagingen kan leiden, met een realistisch maar sociaal gezicht.
MAN–PIN (combinatielijst)
Naam
Voor de verkiezingen van 2025 hebben de partij MAN (Movementu di Pueblo) en PIN (Partido Inovashon Nashonal) een gezamenlijke lijst gevormd, bekend als MAN–PIN. Beide partijen zijn oudere politieke spelers: MAN dateert uit de jaren 1970 als voortzetting van de arbeidersbeweging na 30 mei 1969, en PIN is een kleine partij opgericht in 2017 door oud-premier Suzy Camelia-Römer. De alliantie is bedoeld om krachten te bundelen en versnippering tegen te gaan.
Standpunten en programma
MAN–PIN presenteert één geïntegreerd verkiezingsprogramma. De combinatie legt de nadruk op sociaal beleid en gemeenschapsontwikkeling. Belangrijke speerpunten zijn bijvoorbeeld het verbeteren van het onderwijs (betere voorwaarden voor leraren en leerlingen), opknappen van wijken en buurten, het versterken van gezinnen en huisvesting, en het verhogen van de leefomstandigheden van ouderen. Deze focus toont een duidelijke sociaal-democratische inslag: investeren in menselijk kapitaal en zorg voor kwetsbaren. Daarnaast benadrukt MAN–PIN goed bestuur en transparantie, iets waar vooral PIN (met Camelia-Römer) sterk op inzet. Economisch gezien wil de alliantie Curaçao transformeren door diversificatie en innovatie, maar altijd met het welzijn van "de kleine man" als uitgangspunt.
Links/rechts positie
De MAN–PIN-combinatie is centrumlinks georiënteerd (4/10). Historisch was MAN een volkspartij met socialistische trekken, terwijl PIN liberaal-progressief is; hun huidige gezamenlijke agenda – onderwijs, sociale woningbouw, zorg voor ouderen – ligt duidelijk aan de linkerkant van het spectrum. Tegelijk zijn ze pragmatisch en gematigd, niet extreem-links maar vergelijkbaar met Europese sociaaldemocraten.
Opvallende voorstellen
Tot de opvallende voorstellen behoort een algehele transformatie van Curaçao op sociaal gebied. Concreet noemen MAN–PIN plannen als: een grootschalig lerarenopleidingsprogramma om het lerarentekort weg te werken, buurtcentra herstellen en uitbreiden om jongeren van de straat te houden, en een fonds voor renovatie van oude wijken. Tevens willen ze een ouderenpensionfonds oprichten zodat pensioenen jaarlijks mee kunnen groeien met de kosten van levensonderhoud – een voorstel dat aansluit bij hun zorg voor senioren. Deze plannen zijn ambitieus en tonen het vertrouwen van de alliantie in een verkiezingsoverwinning die zulke hervormingen mogelijk moet maken.
Achtergrond en prestaties
MAN was vroeger een van de grote partijen, maar zakte in 2021 van 5 naar 2 zetels. PIN behaalde in 2017 één zetel maar geen in 2021. Door de krachten te bundelen hopen ze samen sterker te staan – de samenwerking is zorgvuldig voorbereid en de partijen zijn "zo verenigd dat er geen verschillen meer zijn", aldus lijsttrekker Giselle Mc William (MAN). Suzy Camelia-Römer, PIN-leider, staat als nummer 2 op de lijst en brengt bestuurlijke ervaring. Deze alliantie is uniek in de Curaçaose politiek en kan putten uit zowel MAN's traditionele achterban als PIN's reputatie van vernieuwingsgezindheid. Het is afwachten of 1+1 hier meer dan 2 zal zijn en de combinatie de gehoopte "verkiezingsoverwinning" behaalt.
Trabou pa Kòrsou (TPK)
Naam
Trabou pa Kòrsou betekent "Werk voor Curaçao". Deze partij is in oktober 2020 opgericht door Rennox Calmes, een voormalig PAR-Statenlid, als reactie op zijn onvrede met de status quo. TPK is feitelijk een splinterbeweging die kandidaten trok uit diverse hoeken (ex-PNP, ex-PIN, ex-FOL) – een zogenoemde big tent-partij die verschillende ideologieën herbergt onder één vlag van pragmatisme.
Standpunten en programma
Zoals de naam aangeeft ligt de focus van TPK op werkgelegenheid. De partij wil banen creëren door lokale ondernemers te ondersteunen, vakopleidingen te versterken en buitenlandse investeringen aan te trekken mits die Curaçaose arbeidskrachten inzetten. TPK presenteert zich als oplossingsgericht en niet gebonden aan links of rechts dogma's. Standpunten variëren van hard optreden tegen werkloosheid en armoede tot efficiëntere overheidsdiensten. Als oud-politieagent legt Calmes ook nadruk op veiligheid: volgens hem kan economische vooruitgang niet zonder criminaliteit te bestrijden. Daarnaast is TPK kritisch over traag bestuur – de partij hamert op actie boven woorden (#PalabraTaBaiKuBientuAkshonNo is Calmes' slogan op sociale media). Concreet stelt TPK bijvoorbeeld voor om grote overheidsprojecten sneller uit te voeren en desnoods privaat te laten financieren, zodat er bouwactiviteiten (en dus werk) op gang komen.
Links/rechts positie
TPK omschrijft zichzelf als breed platform en wordt algemeen als centrumpartij gezien (5/10). Door het "big tent"-karakter vermengt de partij linkse ideeën (sociale werkgelegenheidsprojecten, beschermingsmaatregelen voor arbeiders) met rechtse impulsen (privatisering, pro-ondernemersbeleid). Het resultaat is een populistisch-matige koers: elke maatregel die werk oplevert of gemeenschap versterkt, ongeacht ideologie.
Opvallende voorstellen
Een opvallend initiatief was dat TPK bij de indiening van de kandidatenlijst een symbolische kar met groenten en een geitje meenam, als metafoor dat er weer voor en door de eigen gemeenschap geproduceerd moet worden. In hun programma benoemt TPK verder het idee van een Nationale Banendatabase, waarin alle vacatures en werkzoekenden centraal gematcht worden. Ook wil de partij inzetten op heropening van de Isla-raffinaderij of alternatieve industrie op dat terrein, om technische banen terug te halen. Dit soort concrete, tastbare voorstellen passen bij TPK's praktische inslag.
Achtergrond en prestaties
Rennox Calmes behaalde in 2021 prompt een zetel met TPK (5,2% van de stemmen). In de Staten viel hij op door ferme kritiek op het kabinet en het stellen van kritische vragen (bijvoorbeeld over subsidie-uitgaven). Wel raakte TPK verwikkeld in een juridische twist over de eigen naam, toen een andere groep die claimde – Calmes won exclusief het recht op Trabou pa Kòrsou in de rechtbank. Als eenmansfractie heeft TPK zich de afgelopen jaren gepositioneerd als de stem van het volk dat daden wil zien. Bij de komende verkiezingen hoopt Calmes zijn zetel te behouden en uit te breiden, voortbouwend op zijn reputatie als politicus die "de mouwen opstroopt" voor werkgelegenheid en tegen bureaucratie.
UP (Union i Progreso)
Naam
Union i Progreso (UP) betekent "Eenheid en Vooruitgang". UP is een relatief nieuwe partij die rond 2020 is gevormd onder leiding van Elvis de Andrade. De partijnaam is Spaanstalig/Engelstalig van aard en benadrukt zowel nationale eenheid als ontwikkeling.
Standpunten en programma
UP presenteert zich als een beweging van saamhorigheid die de versplintering op Curaçao wil helen. Het programma van UP richt zich op het bij elkaar brengen van verschillende gemeenschappen en het gezamenlijk bereiken van vooruitgang. Belangrijke thema's zijn sociale cohesie, gelijke kansen en economische groei waar iedereen van profiteert. UP wil de kloof tussen burger en politiek dichten; denk aan het instellen van burgerpanels en meer directe communicatie vanuit de overheid. Economisch gezien pleit de partij voor het creëren van nieuwe banen (vooral voor jongeren) via stimuleringsprogramma's, en voor verbetering van onderwijs zodat iedereen beter toegerust is op de arbeidsmarkt. UP heeft ook uitgesproken standpunten over veiligheid en rechtshandhaving: eenheid betekent volgens hen ook samen criminaliteit en overlast aanpakken, in samenwerking met de wijken.
Links/rechts positie
UP valt in het politieke midden (5/10). De partij heeft geen uitgesproken ideologische hoek; de nadruk op nationale eenheid en gedeelde vooruitgang is eerder een centristische, inclusieve boodschap. UP's economisch beleid lijkt licht sociaal (met aandacht voor kansengelijkheid), maar ook gericht op een gezond ondernemersklimaat – daarmee blijft de partij gematigd en pragmatisch van aard.
Opvallende voorstellen
Hoewel UP als kleine partij geen uitgebreide manifestatie heeft kunnen maken, benadrukken ze enkele symbolische voorstellen. Zo pleit UP voor een jaarlijks Nationaal Eenheidsfestival om alle culturen op Curaçao te vieren en de gemeenschap te versterken. Op bestuurlijk vlak stellen ze voor een ombudsman voor jeugd en gezin aan te stellen, die moet toezien op gelijke kansen voor alle kinderen. Ook op economisch vlak heeft UP ideeën gelanceerd, zoals microkredieten voor startende ondernemers in de wijken. Geen van deze ideeën is radicaal, maar ze passen in de constructieve toon van de partij.
Achtergrond en prestaties
UP deed een gooi naar deelname in 2021 maar haalde destijds de steundrempel niet. In de voorverkiezingen van 2025 kwam UP met 720 stemmen verrassend dicht bij de vereiste 848 – een teken dat de partij enig draagvlak heeft opgebouwd. Desondanks strandde UP wederom in de voorronde. Elvis de Andrade, de partijleider, is geen bekende ex-minister of -parlementariër, wat het voor UP lastig maakt om zich te profileren tussen grotere namen. De bijna-kwalificatie in 2025 toont echter aan dat hun boodschap van eenheid en vooruitgang weerklank vindt bij een deel van het electoraat. Het ontbreken van een zetel weerhoudt de partij er niet van om via buurthuizen en sociale media haar positieve boodschap te blijven verkondigen richting de toekomst.
Civil Rights Movement Curaçao
Naam
Civil Rights Movement Curaçao is een kleinschalige beweging die zich – zoals de naam suggereert – inzet voor burgerrechten op Curaçao. Het betreft een nieuwe eenmanspartij, aangevoerd door Ringo Harrigan, een activist die in 2025 voor het eerst mee wilde doen aan de verkiezingen.
Standpunten en programma
De Civil Rights Movement legt de nadruk op het beschermen en bevorderen van grondrechten en vrijheden van alle burgers. In haar missie staan zaken als gelijkheid ongeacht afkomst, geloof of geaardheid centraal. Ook strijdt de beweging vermoedelijk tegen overheidscorruptie en misstanden die rechten schenden – denk aan transparantie in rechtspraak, politieoptreden en gelijke toegang tot basisvoorzieningen. Hoewel er geen uitgebreid partijprogramma publiek is gemaakt, is de rode draad duidelijk: Curaçao moet een rechtvaardiger samenleving worden waarin elke burger zijn rechten kent en kan laten gelden. De partij zal bijvoorbeeld opkomen voor persvrijheid, privacybescherming en gelijke behandeling bij overheidsdiensten.
Links/rechts positie
Civil Rights Movement Curaçao is niet zozeer economisch georiënteerd, maar qua waarden progressief-liberaal (circa 4/10). De focus op mensenrechten en gelijkheid plaatst de beweging aan de linkerkant van het spectrum op sociaalkulturele thema's. Over economische kwesties of de rol van de staat in de economie is weinig bekend, maar doorgaans gaan burgerrechtenorganisaties uit van een rechtsstatelijk liberalisme (behoedzaam voor te veel overheidsmacht over burgers). In sum, de partij is links-progressief inzake rechten, zonder uitgesproken positie op links-rechts in klassieke zin.
Opvallende voorstellen
Specifieke voorstellen die bekend zijn gemaakt, zijn beperkt. Aannemelijk is dat de Civil Rights Movement wil komen tot een hervorming van het gerechtelijk apparaat om het toegankelijker en eerlijker te maken voor de gewone burger. Ook zou de partij kunnen pleiten voor een Mensenrechtenraad op Curaçao, waar klachten over schendingen behandeld worden. Daarnaast is te verwachten dat de beweging elk wetsvoorstel toetst op de impact op burgerrechten – bijvoorbeeld kritisch kijken naar surveillancewetten of verplichte identificatie, om privacy te waarborgen. Dit soort standpunten zijn kenmerkend voor een burgerrechtenpartij.
Achtergrond en prestaties
De Civil Rights Movement Curaçao verscheen in alle bescheidenheid bij de aanmelding – de leider kwam persoonlijk met de documenten onder de arm. Dit illustreert dat het gaat om een kleine organisatie met beperkte middelen. In de voorverkiezingen van 2025 wist de beweging onvoldoende steunstemmen te vergaren en viel het af. Desondanks heeft het deelnemen al aandacht gevestigd op burgerrechtenkwesties. Historisch gezien zijn zuivere burgerrechtenpartijen zeldzaam in de Curaçaose politiek, dus het initiatief van deze beweging markeert een nieuw geluid, ook al resulteerde het nog niet in electoraal succes.
Kòrsou Esun Mihó (KEM)
Naam
Kòrsou Esun Mihó (KEM) betekent "Curaçao is de Beste". KEM is eind 2019 opgericht en is een sociaaldemocratische partij. De partij ontstond rond politicus Michelangelo "Lo" Martines, die in 2021 lijsttrekker was, en bevatte aanvankelijk ook bekende namen uit de oude arbeiderspartij FOL (zoals Anthony Godett).
Standpunten en programma
KEM voert een klassiek progressief programma. De partij zet zich in voor "verandering" en verbetering van levensstandaard, met nadruk op sociale gelijkheid en economische ontwikkeling. Enkele kernpunten zijn samenwerking met Nederland (KEM ziet dit als kans om kennis en middelen te delen), het creëren van banen (bijvoorbeeld via investeringen in infrastructuur en diversifying van de economie) en het fors verhogen van minimumlonen om armoede te bestrijden. Ook beter onderwijs en gezondheidszorg staan op de agenda, evenals corruptiebestrijding – KEM presenteert zich als een schoon alternatief voor de traditionele partijen. In 2021 gaf de partij haar sociale betrokkenheid vorm door in arme wijken voedselbonnen uit te delen, wat echter controverse opleverde omtrent mogelijke stemkoping. Desalniettemin blijft de kern van het programma gericht op sociaal-economische rechtvaardigheid: meer koopkracht voor de bevolking, steun aan kleine ondernemers en geen blinde bezuinigingen.
Links/rechts positie
KEM is duidelijk links van het centrum gepositioneerd (3/10). De sociaaldemocratische ideologie blijkt uit het streven naar hogere lonen, sociale vangnetten en een actieve rol van de overheid in het verbeteren van welzijn. Tegelijk is KEM geen extreme linkse partij; ze zoekt ook aansluiting bij Nederland en streeft naar modernisering van het bestuur, wat duidt op een gematigd links-progressieve koers.
Opvallende voorstellen
Een in het oog springend voorstel van KEM is het verhogen van het minimumloon en uitkeringen naar een niveau waarop mensen fatsoenlijk kunnen rondkomen. Dit zou gepaard gaan met subsidies voor werkgevers om banen te behouden. Ook wil KEM een Nederlands-Curaçaose taskforce instellen om de jeugdwerkloosheid te bestrijden – een idee dat voortvloeit uit hun coöperatieve houding richting Den Haag. Verder bepleit de partij strengere integriteitsregels (leren van de Nederlandse aanpak) en een investeringsplan voor achterstandswijken. KEM onderscheidt zich met deze mix van sociale en bestuurlijke hervormingsplannen duidelijk van de behoudendere partijen.
Achtergrond en prestaties
Bij haar eerste verkiezingsdeelname in 2021 behaalde KEM meteen 1 zetel in de Staten met 5,35% van de stemmen. Daarmee toonde de partij aan dat er draagvlak is voor een nieuw linksmatig geluid. KEM sloot zich destijds uit van deelname aan een coalitie met de toenmalige regeringspartij PAR, wat liet zien dat ze vasthoudt aan haar principiële koers. In aanloop naar 2025 heeft KEM aangekondigd te fuseren met Un Kambio pa Kòrsou, om samen een sterker progressief blok te vormen. De jonge partij heeft dus al strategisch inzicht getoond en is erin geslaagd voet aan de grond te krijgen in het politieke landschap, met opvallend geel-gouden campagnekleur en de boodschap "Nos ta meresé mihó" (Wij verdienen beter).
PAN (Partido Aliansa Nobo)
Naam
Partido Aliansa Nobo (PAN) betekent "Nieuwe Alliantie Partij". PAN is een nieuwe politieke groepering, voor het eerst opgedoken bij de vorige verkiezingen. De partij lijkt te zijn opgericht door Amado Rojer (genoemd als lijsttrekker in 2021), vermoedelijk om uiteenlopende krachten buiten de gevestigde orde te bundelen onder één alliantie.
Standpunten en programma
PAN profileert zich als alternatief voor de traditionele partijen, met nadruk op eenheid en vernieuwing. Hoewel er weinig openbare informatie is over een gedetailleerd programma, gaat het bij PAN vooral om het brengen van een frisse wind in de politiek. De partijnaam Aliansa duidt erop dat PAN verschillende maatschappelijke groepen wil samenbrengen. Waarschijnlijk bepleit PAN meer burgerparticipatie, nieuwe gezichten in bestuurlijke posities en beleid dat is gestoeld op gezond verstand in plaats van partijpolitiek. Qua beleidsspeerpunten kan men denken aan het aanpakken van corruptie, het vereenvoudigen van vergunningen en steun aan kleine bedrijven – typische issues waarmee nieuwe partijen zich onderscheiden van de status quo. Ook sociale thema's als armoedebestrijding en beter onderwijs zullen op PAN's agenda staan, maar altijd met de boodschap dat hiervoor een nieuwe coalitie van burgers nodig is om het oude politieke establishment te doorbreken.
Links/rechts positie
PAN is vermoedelijk centristisch gematigd (5/10). De partij is niet duidelijk ideologisch gelabeld naar links of rechts, wat past bij een alliantiedenken: men wil zowel sociaal rechtvaardig als economisch verstandig beleid voeren. PAN's naam en aanpak doen enigszins denken aan een burgerlijk-liberale insteek (tegen extremen, voor samenwerking). Het ontbreken van scherpe ideologische uitspraken positioneert PAN dicht bij het midden.
Opvallende voorstellen
Zonder officieel gepubliceerd manifest moeten we afgaan op signalen. PAN heeft bijvoorbeeld geopperd om wijkraden meer inspraak te geven in lokaal beleid – een poging om politiek te "vernieuwen" vanaf de basis. Ook zou PAN voorstander zijn van een onafhankelijke Auditdienst die overheidsgeld bestedingen nakijkt, als anticorruptiemechanisme. Dergelijke voorstellen zijn niet radicaal maar passen bij een partij die vertrouwen in de politiek wil herstellen. Het meest opvallende is eigenlijk PAN's bestaan zelf: een nieuwe alliantie van burgers die zegt het anders te gaan doen, in een electoraal landschap dat al druk en versnipperd is.
Achtergrond en prestaties
PAN deed mee aan de verkiezingen van 2021 maar behaalde toen geen zetel (de partij bleef onder de kiesdrempel). In 2025 had PAN zich wederom ingeschreven, maar het is onduidelijk of zij de voorverkiezingen heeft gehaald – waarschijnlijk niet, gezien het uitblijven van nieuws daarover. Als relatief onbekende partij zonder grote namen heeft PAN het moeilijk om door te breken. Toch wijst haar aanhoudende poging op een vaste overtuiging bij de initiatiefnemers dat Curaçao een nieuwe politieke alliantie nodig heeft. Of die boodschap kiezers bereikt, zal moeten blijken uit eventuele toekomstige deelnames of samenwerkingen met andere nieuwkomers.
Movementu Futuro Kòrsou (MFK)
Naam
Movementu Futuro Kòrsou (MFK) betekent "Beweging Vooruitgang Curaçao" (Toekomst van Curaçao). MFK is een populistische partij, opgericht in 2010 door oud-premier Gerrit Schotte. Sindsdien is MFK uitgegroeid tot een van de grootste politieke partijen; in 2021 werd MFK met 9 van de 21 zetels de grootste fractie in de Staten. Huidig politiek leider is Gilmar 'Pik' Pisas, de minister-president ten tijde van de verkiezingen 2025.
Standpunten en programma
MFK voert een nationalistisch-populistisch programma. De partij profileert zich als dicht bij het volk staand, sceptisch tegenover inmenging uit Den Haag, en vurige verdediger van de "kleine man" op Curaçao. Economisch belooft MFK verlichting voor burgers door tarieven laag te houden – zo verzette de partij zich vaak tegen verhoging van water- en stroomprijzen en droeg bij aan tijdelijke subsidies om brandstof en basisvoedsel betaalbaar te houden. MFK heeft geen gedetailleerd verkiezingsmanifest openbaar gemaakt voor 2025, maar afgaand op hun regeringsbeleid en campagneslogans ligt de focus op: versterken van soevereiniteit (meer zelf beslissen binnen het Koninkrijk), stimuleren van lokale economie (heropening van de Isla-raffinaderij met nieuwe investeerders, ondersteunen van kleine ondernemers via fiscale maatregelen) en uitbreiden van sociale programma's (scholen voorzien van maaltijden, meer subsidies voor sport en cultuur in de wijken). MFK benadrukt law-and-order: Pisas, zelf ex-politieman, staat voor harde aanpak van criminaliteit en illegaliteit. Tegelijk schuwt de partij clientelistische politiek niet – het onderhouden van een sterke band met de eigen achterban staat centraal, bijvoorbeeld via directe communicatie, huisbezoeken en kleinschalige evenementen.
Links/rechts positie
MFK heeft elementen van zowel links als rechts, maar wordt vaak gezien als rechts-populistisch (7/10). De partij is rechts in haar nationalistische retoriek en in het wantrouwen jegens buitenlandse inmenging (zoals de voorwaarden van Nederland en het IMF). Ook neigt MFK tot behoudende standpunten op ethische kwesties (traditionele gezinswaarden, religie speelt een rol bij sommige leden). Aan de andere kant hanteert MFK linkse instrumenten door veel overheidsuitgaven te willen voor sociale steun en subsidies, en door zich af te zetten tegen de "neoliberale" hervormingen van voorgangers. Per saldo is MFK economisch interventionistisch en politiek conservatief-nationalistisch, wat het ergens rechts van het midden plaatst in het spectrum.
Opvallende voorstellen
MFK's campagne in 2025 kenmerkt zich minder door uitgewerkte beleidsstukken en meer door symboliek en nabijheid. Een voorbeeld is de campagneactie "Un Pik ku Pik", waarbij premier Pisas burgers uitnodigt om met hem op de foto te gaan – een populistische geste om te tonen dat hij benaderbaar is en "een van hen". Beleidsmatig opvallend is MFK's roep om een referendum over staatkundige toekomst: insiders melden dat MFK na de verkiezing mogelijk de optie van meer autonomie of zelfs onafhankelijkheid opnieuw wil agenderen als langetermijndoel, afhankelijk van hoe de relatie met Nederland zich ontwikkelt. Daarnaast claimt MFK plannen te hebben voor een nieuw ziekenhuisvleugel (om de problemen met het CMC op te lossen) en voor verlaging van OB (omzetbelasting) van 6% naar 5% om de economie te stimuleren. Deze punten zijn echter niet formeel gepubliceerd, maar worden genoemd in toespraken en interviews.
Achtergrond en prestaties
MFK heeft een turbulente geschiedenis. Opgericht door Gerrit Schotte, die in 2010 de eerste premier van autonoom Curaçao werd, raakte de partij al snel omstreden door corruptieschandalen. Schotte werd uiteindelijk veroordeeld en uitgesloten van het ambt, maar MFK overleefde door een trouwe achterban. In 2017 zat de partij in de oppositie, en in 2021 maakte ze een comeback als grootste partij met bijna 28% van de stemmen. Onder Pisas' leiding vormde MFK een coalitie met PNP en regeerde ze de afgelopen vier jaar. MFK's regeringsperiode werd gekenmerkt door de uitdaging om met Nederland samen te werken onder strenge financiële voorwaarden; de partij laveerde tussen pragmatisme en principes. Zo stemde MFK in met hervormingsmaatregelen om COVID-steun te krijgen, maar bleef ze luid protesteren tegen de door Nederland opgelegde Coho (hervormingsentiteit). De achterban waardeert MFK's strijdbaarheid en nationale trots, terwijl critici stellen dat de partij structurele problemen onvoldoende oplost. Bij de verkiezingen van 2025 is de grote vraag of MFK haar dominante positie kan handhaven. De partij rekent op haar volkse aantrekkingskracht en het feit dat zij "het dichtst bij de burger" staat, om wederom als winnaar uit de bus te komen.
Pueblo Soberano (PS)
Naam
Pueblo Soberano (PS) betekent “Souverein Volk”. Pueblo Soberano is een bekende naam in de Curaçaose politiek, opgericht in 2005 door wijlen Helmin Wiels. De partij was fel nationalistisch en sociaal ingestoken en kende haar hoogtepunt begin jaren 2010, toen Wiels een grote aanhang mobiliseerde met zijn charismatische en strijdbare stijl.
Standpunten en programma
PS staat voor zelfbeschikking van het Curaçaose volk en radicale verbetering van de positie van de armen. Onder Wiels predikte de partij dat Curaçao zich moet ontworstelen aan neokoloniale invloeden en zijn eigen koers moet bepalen. Kernpunten waren destijds: bestrijding van corruptie en maffiapraktijken (Wiels was berucht om het aan de kaak stellen van loterijmaffia en financiële schandalen), herverdeling van welvaart (verhogen van het minimumloon, verlagen van topinkomens van bestuurders, strengere belasting op multinationals) en versterking van de lokale economie via coöperatieven en overheidsbedrijven. Ook culturele identiteit was belangrijk: PS benadrukte Papiaments, lokale geschiedenis en trots. Na Wiels’ dood verloor de partij richting, maar men mag aannemen dat het huidige PS nog steeds die erfenis probeert hoog te houden: anti-corruptie, pro-autonomie en sociaal-populistisch beleid. Ze zullen bijvoorbeeld kritisch zijn op de Coho/hervormingsagenda en pleiten voor alternatieven waarbij Curaçao zelf investeert in armoedebestrijding zonder inmenging van buiten.
Links/rechts positie
Pueblo Soberano was en is links-populistisch (2 à 3/10). De partij combineert zeer linkse economische standpunten – herverdeling, nationalisatie van strategische sectoren, sterke vakbondssteun – met een nationalistische inslag die in sommige opzichten losstaat van links-rechts (soevereiniteit kan zowel een links anti-koloniaal als een rechts nationalistisch thema zijn). Al met al, vanwege de nadruk op sociale rechtvaardigheid en anti-elite retoriek, wordt PS meestal aan de linkerzijde geschaard, dicht bij de arme bevolking.
Opvallende voorstellen
Het meest dramatische voorstel in PS’ geschiedenis was het streven naar een onafhankelijk Curaçao op lange termijn (Wiels droomde van 2024 als jaar van onafhankelijkheid). Vandaag de dag durft PS dit minder expliciet te eisen, maar de geest ervan leeft in slogans over real soberania. Een ander klassiek PS-idee was het instellen van een staatsoliebedrijf om de raffinaderij en olieopslag in eigen beheer te nemen – zo wilde Wiels de winsten bij het volk houden. Tegenwoordig zou PS kunnen pleiten voor nationalisatie van nutsbedrijven of voor een publieke bank. Ook is PS traditioneel fel tegen corruptie: een voorstel was het oprichten van een anti-corruptie tribunaal om politici en ambtenaren te berechten buiten de reguliere (door hen als elitair geziene) rechterlijke macht om. Zulke radicale ideeën zijn na Wiels minder luid gehoord, maar behoren nog steeds tot het gedachtegoed van PS.
Achtergrond en verkiezingshistorie
Pueblo Soberano behaalde in 2010 en 2012 grote successen (respectievelijk 4 en 5 zetels, zelfs grootste partij in 2012). Helmin Wiels werd echter in mei 2013 vermoord, wat een schok teweegbracht. Na zijn dood viel de partij uiteen door interne twisten. In 2016/2017 had PS nog 1 zetel, maar bij de verkiezingen van 2021 haalde ze slechts 1,4% van de stemmen – een enorm verlies ten opzichte van 2017 (toen ~5%). De partij is sindsdien niet vertegenwoordigd in het parlement. Voor 2025 heeft PS zich wederom aangemeld, maar tijdens de voorverkiezingen wisten ze onvoldoende steun te mobiliseren om op het stembiljet te komen. De meest trouwe PS-aanhangers zijn vermoedelijk overgestapt naar MFK of andere populistische partijen. Toch blijft Pueblo Soberano als beweging bestaan, zij het gemarginaliseerd. De historische betekenis – als katalysator voor verandering en stem van de volkswoede begin 21e eeuw – staat buiten kijf, maar electorale relevantie moet de partij opnieuw zien te verwerven, waarschijnlijk door nieuwe leiders met Wiels-achtige flair of samenwerking met gelijkgestemden.
Partido Nashonal di Pueblo (PNP)
Naam
Partido Nashonal di Pueblo (PNP), in het Nederlands Nationale Volkspartij, is een van de oudste partijen van Curaçao. Opgericht in 1948 door Dr. Moises Frumencio da Costa Gomez na een scheuring van de katholieke partij, heeft PNP een christendemocratische oorsprong met een sociaal-democratische insteek. PNP is herkenbaar aan de kleur groen.
Standpunten en programma
PNP hanteert het principe “de mens centraal”. Dit betekent dat beleid wordt vormgegeven rond de behoeften van burgers in plaats van abstracte cijfers. Economie, justitie en bestuur zijn middelen om het welzijn van de mens te dienen. Concreet vertaalt dit zich in gematigd linkse standpunten: investeren in onderwijs (PNP wil goed onderwijs bereikbaar voor iedereen, omdat dat de basis is voor ontwikkeling), sociale voorzieningen versterken (zoals betaalbare gezondheidszorg, ouwedagsvoorziening – al heeft PNP ook moeilijke hervormingen hierin gesteund in ruil voor Nederlandsteun), en gemeenschap opbouwen (veilige wijken, steun voor gezin en familie, buurtonderhoud). Tegelijk is PNP voorstander van een gezonde economie als voorwaarde voor dit alles: banen scheppen via diversificatie, midden- en kleinbedrijf stimuleren en toerisme duurzaam laten groeien. Bestuurlijk zet PNP in op goed bestuur en transparantie, omdat alleen daarmee – zo stelt de partij – mensen vertrouwen en zekerheid krijgen. Dit uit zich in steun voor anticorruptiemaatregelen en professionele overheidsvoering. PNP is ook proactief in samenwerking binnen het Koninkrijk: hoewel nationalistisch van oorsprong (Costa Gomez was architect van het Statuut in 1954), beseft PNP dat partnerschap met Nederland kan helpen doelen te bereiken (bijv. in 2021 trad PNP toe tot een coalitie met MFK om hervormingen uit te voeren met Nederlands geld).
Links/rechts positie
PNP is een centrumlinkse partij (4/10). Historisch een christelijke volkspartij met sociale inslag, vergelijkbaar met een sociaaldemocratische koers vermengd met gemeenschapswaarden. De partij wil zowel economische ontwikkeling als sociale rechtvaardigheid. In de huidige context positioneert PNP zich links van partijen als PAR en MAN, maar rechts van echte linkse populisten als PS. Het is in feite een klassieke middenpartij met lichte linker signatuur: marktwerking mag, maar de zwakkeren moeten beschermd en de staat moet richtinggevend zijn voor maatschappelijke vooruitgang.
Opvallende voorstellen
In de aanloop naar 2025 heeft PNP haar partijprogramma gepresenteerd na carnaval, met als motto “Huntu nos por” (samen kunnen we het) hernieuwd ingevuld. Opvallend is PNP’s nadruk op armoedebestrijding: de partij wil o.a. een kindpakket invoeren (gratis schoolmaaltijden, basisbenodigdheden en naschoolse opvang voor kinderen in armoede). Ook lanceert PNP een plan voor sociale woningbouw waarbij de overheid grond beschikbaar stelt voor betaalbare woningen, om jonge gezinnen te helpen. Op economisch vlak pleit PNP voor het opzetten van een Lokale Investeringsbank, gefinancierd door pensioenfondsen, om mkb-kredieten te verstrekken – een idee om meer kapitaal in eigen economie te houden. Daarnaast blijft PNP trouw aan bestuurlijke vernieuwing: ze wil uitvoering geven aan de omstreden integriteitskamer (Uitvoeringsorgaan Integriteit) en openbare aanbestedingen verplicht stellen boven bepaalde bedragen. Deze mix van sociale, economische en bestuurlijke punten onderstreept PNP’s brede aanpak met “de mens” als leidraad.
Achtergrond en verkiezingshistorie
PNP heeft een rijke historie. Da Costa Gomez van de PNP was de eerste premier van het autonome landsdeel Curaçao en een sleutelfiguur bij het Statuut van 1954. Jarenlang was PNP een machtsfactor, al zakte haar invloed vanaf de jaren ‘70. In de recente decennia was PNP vaak klein vertegenwoordigd of afwezig in het parlement. Na 2010 verdween PNP zelfs even, maar in 2021 maakte de partij een comeback met 4 zetels (12,4% van de stemmen) onder leiding van Ruthmilda “Mimi” Larmonie-Cecilia. Zij sloot een coalitie met MFK, waarin PNP o.a. de ministersposten van Financiën en Economie vervulde. Deze regeringsdeelname gaf PNP weer profiel: zo heeft de partij enkele hervormingen in gang gezet (bijvoorbeeld op gebied van belastinginning) en kleine successen geboekt (bijvoorbeeld project voor wijkverbetering in Otrobanda). PNP presenteert zich in 2025 als de stabiele factor naast MFK’s turbulentie – een partij met ervaring die sociaal meevoelt maar ook bestuurlijk verantwoord kan handelen. Met haar historisch besef en vernieuwde achterban hoopt PNP haar zetelaantal te behouden of uit te breiden, voortbouwend op het vertrouwen dat kiezers in 2021 in haar stelden. Als de eerste regeringsdeelname sinds jaren goed is bevallen bij haar achterban, zou PNP wel eens de rol van kingmaker in 2025 opnieuw kunnen opeisen.